Zorg voor archief en oeuvre houdt niet op wanneer de kunstenaar er niet meer is. Vaak wensen erfgenamen of andere belanghebbenden de fysieke en evenzeer intellectuele legacy levend te houden voor een ruim publiek. Maar zoiets concreet organiseren en beheren is niet vanzelfsprekend: er is geen pasklaar model, maatwerk ik immer vereist. Zoiets vraagt tijd en middelen, en het is vaak ook een emotionele onderneming. Steevast komen dezelfde vragen aan bod:
- In welke toestand verkeert de nalatenschap ?
- Wie kan/wil de estate beheren?
- Welke doelstellingen wil je bereiken (op korte, middellange en lange termijn)?
- Hoe financier je de estate?
- Welke juridisch-administratieve structuur is wenselijk ?
- Kan/wil je het archief overdragen aan een collectiebeherende instelling ?
- Met welke organisaties of instanties (lokaal, bovenlokaal, internatoniaal) wil je samenwerking(en) aangaan om de nalatenschap te activeren, kenbaar te maken?
Idealiter doorloop je als kunstenaar tijdens je leven het planningsproces. Het proactief opstarten van een estate heeft een aantal voordelen, bijvoorbeeld op vlak van (erf)belastingen. Wanneer dit toch niet gebeurt, is het belangrijk om de eigen intenties kenbaar te maken, door erover te praten met erfgenamen en alles op papier te zetten in de vorm van een testament.
Er zijn heel wat aspecten waar je als kunstenaar over kan nadenken. Een aantal suggesties:
- Wie kan en wil er zorg dragen voor de nalatenschap in de toekomst?
- Wordt de nalatenschap op een bepaalde manier verdeeld tussen de erfgenamen?
- Wil je stukken uit je nalatenschap schenken aan bepaalde instellingen?
- Wil je voorwaarden vastleggen voor de manier waarop werken tentoongesteld worden ?
- Wat wil je publiek toegankelijk stellen?
- Wil je voorwaarden vastleggen i.v.m. de verkoop van werken, bijvoorbeeld dat bij een verkoop een percentage van de opbrengst naar de estatewerking gaat en het resterend percentage naar de erfgenamen?
- …
Al deze vragen of keuzes leiden tot beslissingen die goed doordacht en specifiek voor je eigen situatie en doelstellingen genomen moeten worden. Het is dus aanbevolen om steeds professioneel (juridisch) advies in te winnen.
Kijk zeker ook eens op de site van Cultuurloket. En ter inspiratie kan je terecht bij buitenlandse voorbeelden, zo brachten onder meer het SIK ISEA, de Joan Mitchell Foundation en The Institute for Artist’s Estates een handboek estate planning uit. Verder biedt het World Art Foundations een platform voor ruim 450 Foundations wereldwijd. In Vlaanderen en Brussel zijn er verschillende kunstenaars-estates met een succesvolle werking, deze beschikken over veel ervaring, kennis en expertise en kunnen zonder meer als inspiratie dienen. CKV brengt momenteel deze organisaties in kaart, in het licht van een methodologie nalatenschappen waaraan CKV momenteel werkt. Wordt dus vervolgd. Bij vragen, aarzel niet om CKV te contacteren.