Waarderen is een tijdintensief proces met een duidelijk doel voor ogen. Afhankelijk van de aanleiding of vraagstelling, waarderen we op niveau van object, deelcollectie of collectie. Voor een (artistieke) nalatenschap kan je dit doen op het geheel of op de verschillende componenten, zoals op het archief en oeuvre van de kunstenaar, op enkele kunstwerken of archiefstukken. Een waardering zorgt ervoor dat je weloverwogen keuzes en beslissingen kunt maken en creëert op die manier een draagvlak voor behoud en beheer.
Verder biedt een waardering de mogelijkheid om prioriteiten vast te leggen via een risicoanalyse. Binnen deze analyse ga je, naast het achterhalen van de waarden, ook kijken naar de materiële toestand van de (artistieke) nalatenschap. Vragen als ‘Wat zijn de bewaaromstandigheden van de nalatenschap?’, ‘Is de nalatenschap qua preservatie direct bedreigd?’, ‘Is het archief en oeuvre beschadigd?’ en ‘Is de nalatenschap volledig?’ komen hierbij aan bod. Aan de hand van de resultaten van het risicoanalyse is het mogelijk om in eerste instanties dringende beslissingen te ondernemen om bedreigingen en schadefactoren te vermijden of te beperken.
Voor een waarderingstraject zijn er verschillende waarderingstools die gebruikt kunnen worden. Op de website van FARO, het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, vind je een overzicht van deze modellen uit de Vlaamse en internationale erfgoed- en museumsector. Ook werkte CKV een waarderingskader uit voor kunstarchieven van de hedendaagse beeldende kunst waarbij we beroep deden op deze bestaande tools. Dit kader is een instrument om kunstarchieven te voorzien van een objectiverend beoordelingskader dat het mogelijk maakt om vragen en projecten, zoals duurzaam archiefzorg, (publiek)ontsluiting en bewaring onderbouwd te kunnen aanvatten.
Tip: Voor het uitvoeren van een waarderingstraject is er altijd een aanleiding en vraagstelling. Leg deze op voorrand vast zodat je die meekunt nemen binnen het proces. Bijvoorbeeld: Via de waardering willen we nagaan welk draagvlak de kunstenaar en de (artistieke) nalatenschap heeft binnen het cultureel-erfgoed veld voor het oprichten van een estate.
Tip: Afhankelijk van de aanleiding en vraagstelling van het waarderingstraject is het hoofdzakelijk dat er voldoende kennis is over de kunstenaar en de nalatenschap voor de waardering. Verzamel voldoende informatie voor en tijdens het traject. Hoe meer informatie je hebt over de nalatenschap, hoe beter je de (erfgoed)waarden en potentieel belang kunt bepalen.