Pilootprojecten Nalatenschappen Kunstenerfgoed

Wat met je artistieke nalatenschap?

Hoe draag je zorg voor een artistieke nalatenschap? Het blijkt een uitdaging voor de toekomst van kunstenaarsarchieven waar geen pasklaar antwoord op bestaat. CKV krijgt hierover diverse vragen, van het in kaart brengen van een artistieke nalatenschap tot het ontsluiten ervan. Om die reden heeft CKV afgelopen periode een uitgebreid onderzoek gedaan naar hoe kunstenaars, erfgenamen en belanghebbenden kunnen omgaan met een artistieke nalatenschap. Deze kennis bracht het samen in het kennisdossier Nalatenschappen. Daarnaast trad CKV op als partner bij diverse pilootprojecten om kennis op te doen en om nieuwe ervaringen en inzichten te verzamelen die gedeeld kunnen worden met het veld. Hieronder lees je meer over de projecten uit de eerste subsidieronde.

Pilootprojecten Nalatenschappen Kunstenerfgoed

In 2023 lanceerde het Departement Cultuur, Jeugd en Media een eerste oproep pilootprojecten Nalatenschappen Kunstenerfgoed met een bijzondere aandacht voor nalatenschappen van hedendaagse kunstenaars. Hierbij werden 12 projecten gehonoreerd uit verschillende kunstdisciplines, zoals grafische kunsten, beeldende kunst, fotografie, theater en muziek. In de eerste ronde ontvingen 4 projecten binnen de beeldende kunst ondersteuning, namelijk de nalatenschappen van Philippe Van Snick, Ado Hamelryck, Jef Geys en Dirk Braeckman.

In het voorjaar van 2024 werd de eerste oproep herhaald, waarbij nog eens 13 projecten werden gehonoreerd. Het afgelopen jaar ontvingen 7 projecten binnen de beeldende kunst ondersteuning, namelijk de artistieke nalatenschappen van het kunstenaarsduo Jadran Sturm & Åsa Lie, Roland Van Den Berghe, Kobe Matthys, Walter Leblanc, Guy Rombouts, Roger D’Hondt en Klaas Verplancke. Deze projecten zijn gestart in het najaar van 2024 en zullen worden afgerond eind 2025.

Ter ondersteuning van de pilootprojecten werden de aanvragers aangemoedigd om samen te werken met diverse erfgoedpartners. CKV treedt op als partner in de verschillende projecten en ondersteunt hen gedurende hun onderzoek.

Nalatenschap Dirk Braeckman 

Tijdens het pilootproject ging beeldende kunstenaar Dirk Braeckman (1958) samen met zijn dochter Ine Braeckman aan de slag met zijn artistieke nalatenschap. Het doel van het project was om Ine Braeckman voldoende handvaten aan te reiken om later gedegen zorg te kunnen dragen voor de artistieke nalatenschap van haar vader. Het pilootproject bestond uit twee delen.

Interviews Dirk Braeckman

Diverse vrienden, kennis, collega’s en experten uit het veld werden uitgenodigd om met Dirk Braeckman in gesprek te gaan over de verschillende aspecten met betrekking tot zijn artistieke nalatenschap, zoals het oeuvre of artistieke en maatschappelijke visies. CKV ging in gesprek met de kunstenaar over zijn archief, met aandacht voor de manier waarop het archief organisch gegroeid is en welke rol het archief speelt in de artistieke praktijk. Ieder interview is een reflectie over de nalatenschap.

Artist’s Estate Canvas (AEC)

Verder werd er doorheen het project een Artist’s Estate Canvas ontwikkelt, een tool die ter beschikking staat voor iedere kunstenaar die een sturende structuur nodig heeft bij het uitwerken van een werking rond de artistieke nalatenschap. CKV trad hierbij op als klankbord.

Nalatenschap Ado Hamelryck 

Ook beeldende kunstenaar Ado Hamelryck (1941-2024) ging tijdens het pilootproject aan de slag met zijn artistieke nalatenschap. Tijdens dit project werd er een inventaris opgemaakt van al het werk dat Ado Hamelryck heeft gemaakt, met per werk een omschrijving (afmetingen, materiaal, jaar,…) beeld en aanduiding van de locatie. Waar nodig werden er ook foto’s gemaakt van het werk, evenals een video- en fotoreportage van de kunstenaar in zijn atelier.

Aansluitend op het pilootproject voerde CKV, samen met erfgoedcel ECRU en projectmedewerker Heleen Van Loon, een archiefdoorlichting uit op het archief. Het archief werd in kaart gebracht aan de hand van een plaatsingslijst.

De resultaten van het pilootproject werden ontsloten via een nieuwe website en Instagram, onder meer om het werk van Ado Hamelryck opnieuw kenbaar te maken bij een nieuwe generaties kunstenaars, curatoren en kenners.

projectwebsite: https://www.adohamelryck.be

Nalatenschap Philippe Van Snick 

Bij het overlijden van Philippe Van Snick (1946-2019) liet de kunstenaar naast het oeuvre ook een omvangrijk archief na. Dit bestaat uit onder meer audiovisueel materiaal (foto’s, ekta’s, contactvellen, dia’s) en documentair materiaal (schetsen, tekeningen, correspondentie, uitnodigingen, krantenknipsels, etc.). Tijdens het pilootproject werd een deel van het papieren archief gewaardeerd, CKV faciliteerde deze waarderingsoefening. Deze gebeurde met het oog op een schenking aan de Gentse Universiteitsbibliotheek, waar het geïnventariseerd en gedigitaliseerd werd.

De eerste onderzoeksresultaten van dit pilootprojecten werden gedeeld via een nieuwe website, met een uitgebreide blik op de artistieke carrière van Philippe Van Snick en een inkijk in de geschonken archiefstukken.

Projectwebsite: https://www.archiefphilippevansnick.be

Nalatenschap Jef Geys 

Doel van het pilootproject rond de artistieke nalatenschap van de kunstenaar Jef Geys (1934-2018) was om het netwerk rond de kunstenaar aan het woord telaten. Sofie Dederen ging daarvoor in gesprek met kennissen, vrienden, collega’s en experten uit het veld met de focus op het werk en het leven van de kunstenaar van 1960 tot en met 1990. Deze diepte-interviews schetsen een mooi beeld de artistieke praktijk van Jef Geys. Bovendien gaven de gesprekken een unieke inkijk in een periode van de hedendaagse beeldende kunst in België. Hierdoor krijgt leven en werk van Jef Geys nog meer context.

Kennisdeling

De verschillende pilootprojecten dragen bij aan het ontwikkelen van oplossingen en methodes voor de omgang met een artistieke nalatenschap. Het biedt ervaringen en nieuwe inzichten bij het begeleiden van kunstenaars, erfgenamen en belanghebbenden bij de zorg voor een artistieke nalatenschap.

NL