Missie, visie en doelstellingen

Voor de werking van een estate is het aangeraden om enkele doelen, prioriteiten en acties vast te leggen om mee aan de slag te gaan. Het bepalen en regelmatig evalueren van de visie en je ambities helpen bij het nemen van beslissingen, het aangaan van samenwerkingen en het opstarten van nieuwe projecten. Belangrijk daarbij is om de wensen en ideeën van de kunstenaar in gedachte te houden.

Missie en visie

“Durf te dromen voor de toekomst!”

Bij het uitwerken van de missie en visie ga je nadenken over de gewenste toekomst van de estate en wat je wil bereiken met de (artistieke) nalatenschap. Het is een manier om de bestaansredenen en ambities te bepalen en op regelmatige basis te evalueren. De missie en visie zijn het uitgangspunt van de (toekomstige) estate en bepalen mee de verdere werking van je organisatie. Het is een droom voor de toekomst waar je naartoe wilt werken.

“Give yourself the freedom to brainstorm. Think big about what you want to accomplish with your inventory project before begin drafting your goals. Take the time to review and refine your list until you feel ready to move forward into the next stage of goal setting.” (The Joan Mitchell Foundation, 2022, p.9)

Het formuleren van een heldere missie en visie voor je nalatenschap is een uitdaging. Door gebrek aan een missie en visie weet je vaak niet goed hoe je moet beginnen, welke handelingen er prioritair zijn en wat je precies kan gaan doen. Durf te dromen over je toekomst en zet je aan het brainstormen. Schrijf een missie en visie waar je volledig achterstaat, durf keuzes te maken en stem deze af op je specifieke noden en doelstellingen.

Bij het vastleggen van een missie en visie is het aangeraden om dit te doen voor het geheel van de nalatenschap, maar ook om de vier componenten afzonderlijk te benaderen. Zo neem je de tijd om na te denken over wat je wil bereiken met bijvoorbeeld het archief en oeuvre van de kunstenaar en welke stappen je hiervoor kunt ondernemen. Hou hierbij rekening met de tijd, middelen en mogelijkheden.

Missie

De missie verwoordt de definitie van de estate. Ze geeft een antwoord op de vragen ‘Wie zijn we?’, ‘Waar staan we voor?’ en ‘Waar zijn we uniek in?’. Het is een heldere tekst die de kern van je organisatie weergeeft.

Visie

Voor de visie ga je nadenken over de toekomst van de estate en nalatenschap. Hier staan de volgende vragen centraal: ‘Wat willen we bereiken?’ en ‘Waar gaan we voor?’. Denk na over de waarden van de organisatie, de impact en veranderingen die je wilt organiseren.

Enkele vragen die je bij het uitschrijven van je missie en visie kunt stellen, zijn als volgt:

  • Waarom is de (artistieke) nalatenschap wel of niet belangrijk om te bewaren?
  • Wat wil je bereiken met de estate?
  • Wat is het potentieel van de (artistieke) nalatenschap?

Het uitwerken van de missie en visie is een belangrijk proces waar je tijd voor moet maken. Neem je tijd om te brainstormen, te schrappen en te herformuleren. Wanneer de missie en visie op punt staan, toets ze dan af bij betrokken personen, belanghebbenden of (externe) partners. Belangrijk is dat de missie en visie voor iedereen helder en duidelijk zijn. Het is een manier om de waarden en normen van de (artistieke) nalatenschap te delen, de ambities te verhelderen en de nalatenschap op diverse manieren te promoten.

Via een duidelijke en heldere missie en visie is het mogelijk om gerichte stappen te ondernemen en beslissingen te maken voor de nalatenschap. Een goed geschreven missie en visie motiveert om aan de slag te gaan.

TIP: In de erfgoedwijzer van FARO vind je een overzicht terug van de verschillende werkvormen die je kunt inzetten om de missie en visie te bepalen en evalueren in groep. Ook vind je op de website van TRACKS meer informatie terug om een visie neer te schrijven rond het archief en collectie(s).

TIP: Samen met de TRACKS-partners, werkten CKV een tool ‘visie van je archief’ uit, met een stappenplan om aan de slag te gaan met je eigen missie, visie en doelstellingen.

Doelstellingen

Op basis van de missie en visie is het mogelijk om doelstellingen vast te leggen en acties uit te werken. Deze dolstellingen bepalen mee de werking van de (toekomstige) estate en kunnen op korte, middellange of lange termijn uitgevoerd worden. Het is noodzakelijk om een duidelijk overzicht te hebben van wat de (artistieke) nalatenschap omvat, om de doelstellingen concreet, realistisch en haalbaar te maken. Ook nadenken over de prioriteiten kan daarbij van belang zijn.

Het primaire doel van een estate bestaat uit de (artistieke) nalatenschap van de kunstenaar levend te houden. De fundering ervan is het duurzaam bewaren, beheren en ontsluiten van de nalatenschap en het zichtbaar maken voor het breder publiek. Op dit doel wordt verder gebouwd aan de hand van (terugkerende) doelstellingen en acties op korte en lange termijn. Hier een overzicht van enkele voorbeelden.:

  • Kunstwerken publiek tentoonstellen en uitlenen aan musea en andere instellingen: via het (zelf) organiseren van tentoonstellingen, het ter beschikking stellen van werken voor bruiklenen aan musea, etc.
  • Archief inventariseren, digitaliseren en toegankelijk maken: door het archief te herverpakken, ordenen, beschrijven en te ontsluiten zet je in op een duurzaam behoud en beheer.
  • Het uitwerken van een Catalogue Raisonné en/of website: manier om het oeuvre (en archief) van de kunstenaar te ontsluiten en toegankelijk te maken.
  • De nalatenschap openstellen voor onderzoek en deze te promoten: Bijdragen aan samenwerkingen met de academische wereld kunnen zorgen voor mogelijkheden tot wetenschappelijk onderzoek.

Bij sommige estate komen nog andere aspecten en doelstellingen aanbod, zoals het in stand houden van het gebouw of het managen van een museum. Zo kan de voormalige woning of atelier van de kunstenaar opgenomen worden binnen de werking van de estate. Deze locatie kan onder meer gebruikt worden als opslagplaats (depotruimte), tentoonstellingsruimte of zelf voor het organiseren van een residentie. Ook is het mogelijk om rond de (artistieke) nalatenschap een museum op te richten in de woning of het atelier, met als doel een ontmoetingsplek te creëren om het verhaal van de kunstenaar te vertellen.

Voor het vastleggen van doelen en acties is het belangrijk om te starten met de vraag ‘Waarom?’. Bijvoorbeeld: ‘Waarom wil je het oeuvre van de kunstenaar inventariseren?’. Het antwoord kan heel simpel zijn: Misschien heb je nood aan de juiste informatie voor de organisatie van een tentoonstelling of heb je een afbeelding en de bijhorende gegevens nodig voor curatoren of voor de pers. Wat je motivatie ook is, schrijf deze op bij het begin van het project zodat je er naar terug kan grijpen.

Naast ‘Waarom’ is het ook aangeraden om na te denken over de tijd die ervoor nodig is om het doel te bereiken. Hierbij kan je de vraag stellen of het een doel is op korte, middellange of lange termijn.

Een kortetermijndoel is concreet. Bijvoorbeeld: ‘Bestudeer de staat van de kunstwerken en de bewaaromstandigheden. Breng ze in kaart in een conditierapport’ of ‘Fotografeer elk kunstwerk uit het oeuvre van de kunstenaar om deze verder te documenteren’. Voor langetermijndoelen heb je meer tijd en middelen nodig. Deze bestaat meestal uit een serie korte termijn acties om het doel te bereiken. Een langetermijndoel kan bijvoorbeeld ‘het inventariseren van het archief van de kunstenaar’ zijn. Er zijn verschillende acties en stappen nodig om dit te kunnen bereiken.

Verder is het aangeraden om voor het vastleggen van de doelen en acties te kijken naar wat de sterktes en zwaktes zijn van de estate en wat je nog nodig hebt om deze te doen slagen. Hierbij ga je kijken naar welke capaciteiten door het team achter de estate ingevuld kunnen worden en waar je nood hebt aan bijvoorbeeld (externe) partners of samenwerkingen voor ondersteuning om het doel te bereiken. Op de pagina ‘beheer’ worden de verschillende functies, skills en de nodige kennis aangehaald die aanbevolen zijn binnen de werking van de organisatie.

TIP: Denk na over de korte, middellange en lange termijn doelstellingen en acties. Maak een lijst van deze doelen en denk na over wat je nodig hebt (materiaal, financiële middelen,…) en hoeveel tijd het zal vragen om deze doelstellingen te realiseren. Stel hierbij ook de vraag wat de prioriteiten zijn voor de werking van de (toekomstige) estate. 

SMART-METHODE

De SMART-methode is een manier om doelen op te stellen die specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden zijn. De methode zorgt ervoor dat de doelen en acties haalbaar zijn en daadwerkelijk bereikt kunnen worden.

Specifiek

Maak je doelen specifiek door ze gedetailleerd te beschrijven. Zo biedt je een antwoord op de volgende vragen: ‘Wat wil je bereiken?’ en ‘Wie en wat heb je daarvoor nodig om de doelen te realiseren?’.

Meetbaar

Hoe weet je wanneer je de doelen hebt bereikt? Voor de meetbaarheid van jouw doelen ga je kijken naar het eindresultaat. Aan de hand van welke voorwaarden of percentage zijn de doelen behaald.

Acceptabel

Zorg dat je doelen logisch zijn voor jezelf, voor de werking van de estate en de medewerkers. Zorg ervoor dat de doelen door iedereen geaccepteerd worden.

Realistisch

Maak de doelen realistisch uitvoerbaar. Zorg dat de doelen haalbaar zijn en dat de personen die de doelen moeten realiseren, beschikken over de middelen om deze te behalen. De doelen mogen daarnaast niet te moeilijk, maar ook niet te makkelijk zijn.

Tijdsgebonden

Denk na over welke tijd je nodig hebt om de doelen te bereiken. Is het een kort, middellang of langetermijndoel? Leg een start- en einddatum vast. Hierdoor weet je precies waar je aan toe bent en houdt de deadline je gemotiveerd.

Hou in gedachte dat het uitwerken van doelen en acties een leerproces is waarin je groeit door onder meer ervaringen. Om ervoor te zorgen dat de missie, visie en doelstellingen op één lijn blijven, neem je best op regelmatige basis de tijd om ze opnieuw te bekijken en te evalueren. Wanneer de doelstellingen zijn bereikt, is het mogelijk om de werking van de estate te verbreden of deze op te heffen. Dit heeft te maken met de levensduur van je organisatie en wordt verder toegelicht in het gelijknamige hoofdstuk. Daarin wordt de bepaalde en onbepaalde duur van een estate besproken.

Wil je verder lezen? Ga terug naar het Kennisdossier ‘Nalatenschappen’

Interessante bronnen: