Archief Hugo Roelandt

De Belgische kunstenaar Hugo Roelandt (1950-2015) is één van de pioniers van de performance kunst in België in de jaren zeventig en tachtig.

Door zijn inzichten in fotografie en performance te combineren, evolueert hij naar een persoonlijke vormgeving van performance-, documentatie- en installatiekunst waarvoor hij het label ‘post performance’ bedenkt. De kunstenaar Roelandt verkent in zijn foto’s, installaties en performances de grenzen van diverse (actuele) maatschappelijke onderwerpen. Zo verbeeldt hij al midden jaren zeventig  ‘vloeibaarheid’ van identiteit en gender op een wijze die nog altijd hoogst actueel is. En reflecteert hij tegelijk op een doorgedreven wijze op deze kunstvormen. Onder meer zijn post-performances zijn een consequente realisatie van zijn uniek en grensverleggend nadenken over de essentie van performance. De charismatische en energieke Roelandt werkt met vele kunstenaars samen in de loop van zijn carrière. Hij opereert bewust buiten de kunstmarkt.

Hugo Roelandt schonk een deel van zijn nalatenschap aan de Koninklijke Academie van Antwerpen, waar hij les gaf aan de afdeling fotografie. In samenspraak met zijn partner Lydia Van Loock heeft de Academie besloten om het kunstenaarsarchief in zijn geheel te laten bewaren in het M HKA als een onderzoeksplatform rond de kunstenaar en de performance kunst in België. In de loop van 2019 werd het archief gradueel vervolledigd door verdere schenkingen door Lydia Van Loock.

Het omvangrijke archief bestaat uit diverse onderdelen. Zo is er onder meer materiaal met betrekking tot Theorie, informatie en praktijk (1976) in Aalst, De vier seizoenen (1977) in Etterbeek/Brussel, de performance op Documenta 6 in Kassel (Duitsland) in 1977, de post- performance projecten (1980), het Auto Mobile Tergicristallo (1985) in het Middelheimmuseum in Antwerpen en de lichtsculptuur in de Academie van Antwerpen (1993). De diverse attributen en objecten om die werken te realiseren zijn opgenomen in het archief. Het gaat daarbij om voorwerpen zoals dia’s, audiotapes, videotapes, (klein- en grootbeeld)negatieven en dergelijke meer. Ook voorwerpen of attributen zoals touw, vlag, speelgoedauto’s en maskers die deel uitmaken van de installaties of performances behoren tot het archief. Van de meeste projecten valt de genese en uitvoering te reconstrueren aan de hand van Roelandts ontwerpen, schetsen en brieven, bewaard in tal van archiefdozen. Losse nota’s met diverse ideeën en adresboekjes vervolledigen het geheel. Tot slot herbergt het archief een collectie affiches, tijdschriften, boeken, catalogi, kranten(knipsels) en drukwerk zoals uitnodigingen.

Het archief is in meerdere opzichten belangrijk om bewaard en ontsloten te worden. Het biedt een bijzondere kijk op performante (co-)creatie alsook cultureel ondernemerschap. Als docent aan de Koninklijke Academie van Schone Kunsten in Antwerpen betekende hij een mentor voor velen en beïnvloedde hij een generatie jonge kunstenaars. Het archief Roelandt bezit een groot potentieel aan onderzoeksmogelijkheden, educatieve opportuniteiten en bevat visueel boeiend materiaal voor diverse (archief) presentaties. Bovendien laat de ontsluiting van het archief reflectie toe op (dynamische) preservatie en ontsluiting(strategieën) van performances, het kan voor CKV mee de basis vormen voor een best practice of handleiding. Het draagt aldus bij tot een concrete archiefzorg. 

(JS)